Ffordd y Baltig

Ffordd y Baltig

Enghraifft o'r canlynol	protest, cadwyn ddynol
Dyddiad	23 Awst 1989
Rhan o	Singing Revolution
Lleoliad	Gwledydd Baltig
Gwladwriaeth	Yr Undeb Sofietaidd
Hyd	600 cilometr
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Roedd Ffordd y Baltig neu'r Gadwyn Baltig (hefyd Cadwyn Rhyddid;^[1] Estoneg: Balti kett; Latfieg: Baltijas ceļš; Lithwaneg: Baltijos kelias; Rwseg: Балтийский путь Baltiysky put) yn brotest wleidyddol heddychlon a ddigwyddodd ar 23 Awst 1989. Ymunodd oddeutu dwy filiwn o bobl â'u dwylo i ffurfio cadwyn ddynol a rhychwantai 675 km ar draws y tair gwlad Baltig - Estonia, Latfia a Lithwania, a oedd ar y pryd ymhlith gweriniaethau cyfansoddol yr Undeb Sofietaidd.

Deilliodd y protest mewn protestiadau "Diwrnod Rhuban Du" a gynhaliwyd yn ninasoedd y gorllewin yn yr 1980au. Roedd yn nodi hanner canmlwyddiant Cytundeb Molotov-Ribbentrop rhwng yr Undeb Sofietaidd a'r Almaen Natsïaidd. Rhannodd y cytundeb a'i brotocolau cyfrinachol Ddwyrain Ewrop yn gylchoedd dylanwad ac arweiniodd at feddiannu'r gwledydd Baltig ym 1940. Trefnwyd y digwyddiad gan fudiadau o blaid annibyniaeth: Rahvarinne o Estonia, ffrynt Tautas yn Latfia, a Sąjūdis o Lithwania. Dyluniwyd y brotest i dynnu sylw byd-eang trwy ddangos awydd poblogaidd am annibyniaeth a dangos undod ymhlith y tair gwlad. Fe’i disgrifiwyd fel ymgyrch gyhoeddusrwydd effeithiol, ac yn olygfa gyfareddol a syfrdanol yn emosiynol.^[2][3] Roedd y digwyddiad yn gyfle i'r gweithredwyr Baltig roi cyhoeddusrwydd i'r deyrnasiad Sofietaidd a gosod cwestiwn annibyniaeth Baltig nid yn unig fel mater gwleidyddol, ond hefyd fel mater moesol. Ymatebodd yr awdurdodau Sofietaidd i'r digwyddiad gyda rhethreg ddwys, ond methwyd â chymryd unrhyw gamau adeiladol a allai bontio'r bwlch a oedd yn gwaethygu rhwng y gweriniaethau Baltig a gweddill yr Undeb Sofietaidd. Ar ôl saith mis o'r brotest, Lithwania oedd y weriniaeth Sofietaidd gyntaf i ddatgan annibyniaeth.

Ar ôl Chwyldroadau 1989, mae 23 Awst wedi dod yn ddiwrnod coffa swyddogol yng ngwledydd y Baltig, yn yr Undeb Ewropeaidd ac mewn gwledydd eraill, a elwir yn Ddiwrnod y Rhuban Du neu fel Diwrnod Coffa Ewropeaidd i Ddioddefwyr Staliniaeth a Natsïaeth.

1. ↑ Wolchik, Sharon L.; Jane Leftwich Curry (2007). Central and East European Politics: From Communism to Democracy. Rowman & Littlefield. t. 238. ISBN 978-0-7425-4068-2.
2. ↑ Dreifelds, Juris (1996). Latvia in Transition. Cambridge University Press. tt. 34–35. ISBN 0-521-55537-X.
3. ↑ Anušauskas (2005), p. 619